حقوق مبنای نظم در اجتماع است و به موضوعاتی می پردازد که در دنیای واقعی رخ می دهد . یکی از موضوعاتی که در عالم واقع بسیار رخ می دهد پایان دادن به توافقاتی است که افراد با یکدیگر منعقد می کنند . در حقوق به این کار انحلال قرارداد گفته می شود که به چند راه صورت می گیرد . گاهی انحلال قرارداد با اقاله است ، گاهی هم از طریق فسخ صورت می گیرد . فسخ قرارداد اصطلاحی است که همه کسانی که اقدام به انعقاد قرارداد می کنند آن را شنیده اند و با آن سر و کار داشته اند اما فسخ در بیان عرف با آنچه در اصطلاح قانونی به کار می بریم تا حدی متفاوت است از این رو در این قرارداد به بیان اینکه حق فسخ چیست ، حق فسخ در عقد لازم و حق فسخ در عقد جایز می پردازیم . 

حق فسخ چیست ؟

حق فسخ یک اصطلاح رایج بین کسانی است که اقدام به انعقاد قرارداد می کنند . در مقاله موارد انحلال قرارداد درباره حق فسخ صحبت کردیم و گفتیم یکی از مواردی که به طرفین قرارداد امکان انحلال آن را می دهد حق فسخ است . حق فسخ اختیاری است که قانون گذار به دو طرف قرارداد داده است تا در صورت وجود شرایط مشخصی بتوانند قرارداد خود را خاتمه دهند . به حق فسخ در اصطلاح حقوقی خیار فسخ یا شرط فسخ هم گفته می شود . پس نتیجه می گیریم که در حق فسخ یکی از دو طرف قرارداد با اراده و آگاهی تصمیم به انحلال قرارداد می گیرد . 
حق فسخ در عقود لازم و عقود جایز با یکدیگر تفاوت دارد . 

برای مطالعه بیشتر روی خیارات در حقوق مدنی کلیک کنید .

حق فسخ در عقد لازم

در تعریف عقد لازم و جایز گفتیم که عقد لازم عقدی است که بین دو طرف لازم الاجرا است و هیچ یک از دو طرف قرارداد نمی توانند به آن بدون مبنای قانونی پایان دهند . طبق ماده 219 قانون مدنی : " عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشند  بین متعاملین و قائم مقام قانونی انها لازم الاتباع است ، مگر اینکه به رضای طرفین اقاله و یا به علت قانونی فسخ شود . " بنابراین طبق این ماده فسخ عقود لازمی مانند عقد بیع در مواردی ممکن است که قانون به علت وجود یکی از خیارات ، حق فسخ عقد را به یک یا هر دو طرف قرارداد اعطا کرده باشد . مثلا اگر به موجب خیار عیب ، مشخص شود که در موضوع معامله ایرادی داشته است ، طرف قرارداد می تواند معامله را فسخ کند . بنابراین فسخ عقد لازم نیاز به وجود یک دلیل قانونی دارد . علاوه بر آنچه گفته شد این نکته را هم باید در نظر داشت که دو طرف قرارداد می توانند با هم درباره پایان دادن به قرارداد توافق کنند که به این کار تفاسخ یا اقاله گفته می شود .

حق فسخ در عقد جایز

ماده 186 قانون مدنی عقد جایز از به این صورت تعریف کرده است : " عقد جایز عقدی است که دو طرف قرارداد می توانند هر زمان که بخواهند ، آن را فسخ کنند " . بنابراین فسخ عقد جایز به راحتی و صرفا با اراده طرفین صورت می گیرد  و برای انجام این کار نیاز به طی کردن هیچ تشریفات خاصی نیست .